پهنا‌ی باند چیست و چطور می‌توان آن را مدیریت کرد؟

وقتی بحث اینترنت و انتقال اطلاعات و داده پیش می‌آید، خود به خود پا‌ی پهنا‌ی باند هم به ماجرا کشیده می‌شود. حتما بار‌ها شنیده‌اید که می‌گویند پهنا‌ی باند ضعیف‌تر و یا اینکه بیشتر شده است؛ اما این دقیقا یعنی چه؟ اصلا مدیریت پهنا‌ی باند چطور ممکن است؟ دانستن این موضوع برای ما، کاربر‌ان اینترنت خالی از لطف نیست. پس اگر شما هم درباره‌ی سرعت و پهنا‌ی باند کنجکاو هستید، بهتر است فرصتی که آراد آرپانت در اختیار شما گذاشته است را از دست ندهید و با مطالعه‌ی این مقاله دانش خود از اینترنت و مدیریت پهنا‌ی باند را فرا‌تر ببرید. 

پهنا‌ی باند چیست؟

قبل از اینکه وارد بحث مدیریت پهنا‌ی باند شویم، بهتر است بدانیم که اصلا پهنا‌ی باند به چه معنا‌ست؟ به محدوده‌ای از فرکانس و طول موج که میزان انتقال داده در یک زمان مشخص را نشان می‌دهد، پهنا‌ی باند می‌گویند. بااین‌حال پهنا‌ی باند تنها حجم داده‌ها‌ی انتقالی را نشان نمی‌دهد، بلکه فاصله و برد‌ی که این داده‌ها از مبدا به مقصد می‌روند را نیز مشخص می‌کند. 

خب، حالا سوال اینجا‌ست که چرا مدیریت پهنا‌ی باند مهم است؟ بهتر است برای پاسخ‌گویی به این سوال اصلا بدانیم که با کم و زیاد‌ی پهنا‌ی باند چه اتفاقی می‌افتد. حتما برایتان پیش آمده است که فایلی را آپلود کنید یا بخواهید آن را برای دوستتان بفرستید؛ اما بعد از چند ساعت هنوز هم فایل ارسال نشده باشد. در این حالت، پهنا‌ی باند ضعیف شده است. بنابراین هر چقدر پهنا‌ی باند بیشتر باشد، دیتا‌ی بیشتر‌ی را به فاصله‌ی دور‌تر‌ی می‌توان انتقال داد. در نتیجه اگر بتوان پهنا‌ی باند را خوب مدیریت کرد، می‌توان از اینترنت هم نهایت استفاده را برد.

بیشتر بخوانید: فایروال چیست و چه کاربردی دارد؟

مدیریت پهنا‌ی باند یعنی چه؟

در حال حاضر گذران زندگی روزانه و حتی کسب‌و‌کار‌ها‌ی ما به وجود اینترنت گره خورده است. بنابراین با سرعت اینترنت و پهنا‌ی باند بیشتر مطمئنا رشد و توسعه در فضا‌ی کار‌ی هم به چشم می‌آید. همین موضوع باعث شده است که کمپانی‌ها برای ارتقا و مدیریت پهنا‌ی باند دست‌به‌جیب شوند و هزینه کنند.

به اندازه‌گیری و کنترل ارتباطات ترافیک (traffic) و بسته شبکه (packet) در لینک، مدیریت پهنا‌ی باند می‌گویند که جهت جلوگیری از اشغال بیش از حد لینک انجام می‌شود. منظور از ترافیک هم مقدار داده‌ی عبور‌ی از شبکه‌ها‌ی کامپیوتر‌ی در هر زمانی است که رو‌ی کیفیت آن موثر است. در این حالت با حجم کم ترافیک، داده‌ها‌ی کمتر‌ی عبور می‌کنند و مطمئنا سرعت بارگیری کاهش می‌یابد (10 ترفند ساده برای رفع کندی سرعت اینترنت). بسته شبکه نیز اطلاعات تقسیم‌شده در شبکه‌ها‌ی کامپیوتر‌ی است.

انواع پهنا‌ی باند

وقتی از مدیریت پهنا‌ی باند حرف می‌زنیم، تنها با یک نوع از آن سروکار نداریم. در خدمات پشتیبانی شبکه های کامپیوتر‌ی، پهنا‌ی باند را به دو نوع تقسیم‌بندی می‌کنند:

پهنا‌ی باند اختصاصی

شرکت‌ها و سازمان‌ها‌ی بزرگ که دارای کاربری حرفه‌ای اینترنت هستند، از پهنا‌ی باند اختصاصی استفاده می‌کنند. تفاوت پهنا‌ی باند اختصاصی تنها به محل استفاده بر‌نمی‌گردد. ازآنجاکه در شرکت‌ها‌ی بزرگ همیشه وجود اینترنت پر‌سرعت اهمیت زیاد‌ی دارد، نباید نوسانی در اتصال آن‌ها به وجود بیاید. بنابراین خدمات پهنا‌ی باند یا Bandwidth اختصاصی در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد که طبیعتا هزینه‌ی بالا‌تر‌ی نسبت به پهنا‌ی باند اشتراکی دارد.

پهنا‌ی باند اشتراکی

و اما پهنا‌ی باند یا Bandwidth اشتراکی چیست؟ همین اینترنتی که در حال حاضر اغلب شما عزیزان، از طریق آن به وب‌سایت وارد شده‌اید، از همین نوع است. منازل، فروشگاه‌ها و شرکت‌ها‌ی کوچک که حجم اینترنت و داده‌ای که به کار می‌برند، کم است از نوع اشتراکی استفاده می‌کنند. افت سرعت یا اختلالات اینترنتی در پینگ اینترنت، معمولا در پهنا‌ی باند اشتراکی به چشم می‌خورد. 

مدیریت پهنا‌ی باند چطور انجام می‌شود؟

در کل سازمان‌ها یا شرکت‌ها‌یی که می‌توانند کار مدیریت پهنا‌ی باند را انجام دهند، به 3 قسمت تقسیم می‌شوند. این دسته‌بندی از این قرار است:

• شرکت‌ها‌ی هاستینگ (Hosting Service Provider): شرکت‌ها‌ی هاستینگ یا میزبان شبکه، خدمات و فناوری‌ها‌یی که مثلا برای مشاهده یک وب‌سایت لازم است را فراهم می‌کنند. این کمپانی‌ها با نام اختصار‌ی HSP نیز شناخته می‌شوند.
• ارائه‌کنند‌گان خدمات اینترنتی (Internet Service Provider): دسترسی به اینترنت توسط این شرکت‌ها‌ی ISP فراهم می‌شود.
• ارائه‌دهندگان برنامه‌ها‌ی کاربرد‌ی به‌واسطه‌ی اینترنت (Application Service Provider): این دسته از شرکت‌ها هم که با نام ASP شناخته می‌شوند، نرم‌افزار‌ها‌ی خود را در ازا‌ی پرداخت هزینه‌ای به شرکت‌ها‌ی دیگر اجاره می‌دهند. نرم‌افزار‌ها‌یی که دسترسی به آن‌ها از راه دور با استفاده از Browser یا مرورگر، شدنی است (مثل نرم افزار انی دسک).

خب، حالا که شرکت‌ها‌ی کنترل‌کننده‌ی پهنا‌ی باند را شناختیم، بهتر است ببینیم که هر یک از آن‌ها پهنا‌ی باند را چطور کنترل می‌کنند؟ در کل، مدیریت پهنا‌ی باند و کنترل میزان دسترسی هر کاربر به اینترنت به عهده‌ی شرکت‌ها‌ی ISP است. در شرکت‌ها‌ی ASP و HSP نیز مدیریت پهنا‌ی باند انجام می‌شود؛ اما جهت کنترل دسترسی بهینه نرم‌افزار‌ها.

بیشتر بخوانید: راهنمای انتخاب پسورد قوی و امن (انتخاب پسورد قوی)

ابزار‌ها‌ی لازم برای مدیریت پهنا‌ی باند

همان‌طور که گفته شد 3 شرکت HSP، ISP و ASP عهده‌دار مدیریت پهنا‌ی باند هستند؛ اما آن‌ها این کار را به‌وسیله‌ی یک سری ابزار‌ها‌یی انجام می‌دهند. برای این ابزار‌ها اهدافی تعیین شده است که مطابق آن‌ داده‌ها‌ی منتقل‌شده را شناسایی و اولویت‌بندی می‌کنند. از جمله کار‌ها‌یی که این ابزار‌ها انجام می‌دهند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تشخیص الگو‌ی شبکه
• تعیین اولویت
• بهینه‌سازی و ارتقا عملکرد برنامه‌ها
• اختصاص منابع

از جمله ابزار‌ها‌ی گفته‌شده می‌توان به Packetshaper یا شکل‌دهنده بسته اشاره کرد که کمپانی Packeteer Inc آن را توسعه داده است؛ اما این ابزار دقیقا چه کار‌ی انجام می‌دهد؟‌ شکل‌دهنده بسته برای بهینه‌سازی و مدیریت پهنا‌ی باند، ترافیک شبکه را مطابق یک سری ویژگی‌ها‌ی مختلف طبقه‌بندی می‌کند. بااین‌حال این تنها فایده‌ی Packetshaper نیست؛ چرا‌که URL، ساب نتورک‌ها و پروتکل‌ها نیز به کمک آن بهینه‌سازی می‌شوند.

از سایر ابزار‌ها‌ی مدیریت پهنا‌ی باند و ip نیز می‌توان به این موارد اشاره کرد:

• Traffic Shaper 340
• ISP Packeteer

مدیریت پهنا‌ی باند توسط کاربر

تعجب نکنید، مدیریت پهنا‌ی باند حتی توسط کاربر‌ان هم ممکن شده است؛ اما یک تفاوت بزرگ در این بین وجود دارد. امکان استفاده از نرم افزارهای مختلف برای مدیریت و کنترل پهنای باند توسط کاربر وجود دارد اما نباید خدمات امنیت شبکه را هم نادیده بگیرید. چون امنیت پهنای باند مصرفی در شبکه هم می‌تواند برای بسیاری از یوزرها مهم و بااهمیت باشد. منظور از مدیریت در این بخش، در واقع محدود‌کردن پهنا‌ی باند است. نرم‌افزار‌ها‌ی مدیریت پهنا‌ی باند که توسط کاربر‌ان به کار می‌روند، عبارت‌اند از:

• NetBalancer

این نرم‌افزار برای تعیین محدودیت سرعت دانلود، آپلود و مشخص‌کردن اولویت به کار می‌رود. منظور از تعیین اولویت این است که به یک سری از برنامه‌ها اولویت بدهید تا از پهنا‌ی باند بیشتر‌ی برخوردار باشند. این در حالی است که برنامه‌ها‌ی با اولویت کمتر که در حال حاضر نیاز چندانی به آن‌ها ندارید یا نت کمتر‌ی می‌خواهند، از پهنا‌ی باند کمتر‌ی برخوردار می‌شوند.

• NetLimiter

از طریق این نرم‌افزار امکان محدود‌کردن برنامه‌ها و مک آدرس‌ها (mac address چیست؟) وجود دارد. وجود دارد. بلافاصله با ورود به آن می‌توان برنامه‌ها‌ی فعال در سیستم و به علاوه سرعتی که برای دانلود و آپلود می‌گیرند را نیز مشاهده کرد. مدیریت پهنا‌ی باند در این نرم‌افزار هم مثل NetBalancer است و می‌توانید برای برنامه‌ها‌ی کاربرد‌ی سهمیه بیشتر‌ی از پهنا‌ی باند را اختصاص دهید.

• NetWorx

به کمک این نرم‌افزار مشکلات احتمالی پهنا‌ی باند قابل‌شناسایی است. با NetWorx می‌توان تایید کرد که پهنا‌ی باند فرا‌تر از محدودیت‌ها‌ی تعیین‌شده توسط ISP نمی‌رود.

SoftPerfect Bandwidth Manager و TMeter نیز از سایر نرم‌افزار‌ها‌ی مدیریت پهنا‌ی باند هستند که کاربر‌ان از آن‌ها استفاده می‌کنند.

سخن پایانی

حالا با تعاریفی که آراد آرپانت از پهنا‌ی باند و نکات مرتبط با آن داد، احتمالا متوجه شده‌اید که مدیریت پهنا‌ی باند به چه طریقی صورت می‌گیرد. اگر می‌خواهید که از اینترنت و پهنا‌ی باند بیشتر‌ی برخوردار شوید، می‌توانید از نرم‌افزار‌ها‌ی گفته‌شده استفاده کنید. اگر هم در رابطه با مدیریت پهنا‌ی باند اینترنت منزل یا کسب‌و‌کار‌تان کمکی می‌خواهید، آراد آرپانت همیشه آماده‌ی پاسخگویی به شما عزیز‌ان است.