مانیتورینگ شبکه چیست، چه ضرورتی دارد و چگونه انجام می‌شود؟

مانیتورینگ شبکه چیست؟ به نظارت و پایش مداوم شبکه، مانیتورینگ شبکه (Network Monitoring) گفته می‌شود. اگر شرکت یا شخصی برای مشتری و کاربر خود ارزش قائل است باید عملکرد شبکه خود را کنترل کند. هیچ مالک و مدیر شبکه‌ای بدون پایش شبکه نمی‌تواند از کارکرد درست اجزای شبکه و عملکرد کلی شبکه اطمینان پیدا کند. بنابراین متوجه شدید که مانیتورینگ شبکه چقدر اهمیت دارد. با روش‌های مختلفی از جمله استفاده از سیستم یا نرم‌افزار می‌توان پایش شبکه را انجام داد. حال اگر می‌خواهید بیشتر با جزئیات آن آشنا شوید در این مطلب از آراد آرپانت همراه ما باشید.

مفهوم مانیتورینگ شبکه چیست؟

می‌خواهید بدانید مانیتورینگ شبکه چیست؟ مانیتورینگ و پایش شبکه در خدمات پشتیبانی شبکه به معنای نظارت مداوم بر شبکه با هدف شناسایی نقص و ایراد احتمالی و اطمینان از کارکرد درست شبکه است. برای مثال می‌توان با مانیتورینگ فعالیت اجزای شبکه ازجمله ماشین‌های مجازی، سرورها، فایروال‌ها، سوئیچ‌ها و روترها را بررسی کرد. سپس اگر اختلالی در عملکرد هرکدام دیده شد، این موضوع از طریق نرم‌افزار مانیتورینگ شبکه به مدیر شبکه اطلاع داده می‌شود و جلوی بروز مشکلاتی همچون ازکار افتادن شبکه گرفته می‌شود. 

مانیتورینگ شبکه باید کنشگر باشد نه واکنشگر. این جمله یعنی مانیتورینگ باید همواره به دنبال یافتن مشکلات احتمالی باشد نه اینکه پس از بروز مشکل آن را شناسایی کند. بنابراین می‌توان در مراحل اول مشکلات را شناسایی کرد. مانیتورینگ کنشگر می‌تواند جلوی معیوب‌شدن یا قطعی شبکه را بگیرد.

اگر به طور خلاصه بخواهیم بگوییم مانیتورینگ شبکه چیست، باید بدانید که تمام فرایندهایی که به مدیر یا ناظر شبکه کمک می‌کند تا توانایی مدیریت رفتارها و منابع جاری در شبکه را داشته باشند، پایش شبکه گفته می‌شود.

ضرورت وجود مانیتورینگ شبکه چیست؟

به کمک مانیتورینگ شبکه داخلی، مدیر می‌تواند از وضعیت کنونی شبکه و اجزای آن مطلع شود. شبکه شما باید به طور مداوم پایش شود تا بتوانید عملکرد اجزای شبکه همچون ایرادها و نواقص احتمالی، میزان مصرف پهنای باند، میزان بازده، دسترسی‌پذیری، سلامت و موارد دیگر را بررسی کنید. اگر یک مدیر هیچ نظارتی بر شبکه خود نداشته باشد، چطور از وضعیت شبکه و تجهیزات متصل به آن آگاهی پیدا کند؟

مزایای مانیتورینگ شبکه چیست؟

حال که فهمیدید ضرورت وجود مانیتورینگ شبکه چیست، در این قسمت از مطلب قصد داریم مزایای آن را نیز بررسی کنیم. همان‌طور که در قسمت‌های قبل گفته شد، می‌توان اطلاع‌یافتن از وضعیت جاری شبکه را مهم‌ترین مزیت سیستم مانیتورینگ دانست که به شما کمک می‌کند برای تنظیم شبکه بر مبنای نتایج عمل کنید. در ادامه مزایای دیگر مانیتورینگ شبکه را بررسی می‌کنیم.

1- کم شدن هزینه‌ها

اگر از مانیتورینگ شبکه استفاده نکنید نمی‌توانید از بازده و عملکرد بخش‌های سیستم اطلاع پیدا کنید. از سوی دیگر درصورتی‌که ایرادهای شبکه را به‌موقع پیدا نکنید، احتمال اینکه شبکه و خدمات شما قطع شود افزایش پیدا می‌کند. در این شرایط ممکن است اعتبار حرفه‌ای شما کم شود و مجبور شوید به مشتریان خود مبلغی را بابت خسارت پرداخت کنید. حال احتمالا فهمیدید که اولین مزیت مانیتورینگ شبکه چیست و چطور به کاهش هزینه کمک می‌کند. شما می‌توانید با کنترل مداوم متوجه شوید که کدام بخش به‌درستی کار نمی‌کند و در صورت نیاز تجهیزات معیوب را تعویض کنید.

2- بالابردن بازده شبکه

یکی از راه‌های مناسب برای بررسی اجزای شبکه و بازده آن، پایش شبکه است. همان‌طور که قبلا هم گفته شد با این کار می‌توانید مشکلات را در سریع‌ترین زمان شناسایی کنید تا اثر نامطلوبی بر شبکه نگذارند. در پکیج خدمات دواپس آراد آرپانت،   هم انجام خواهد شد. نرم‌افزارهای مانیتورینگ شبکه به اندازه‌گیری شاخص‌های متعددی از جمله بسته‌های معیوب، مصرف پهنای باند، تاخیر و غیره می‌پردازند و گزارش‌های دقیقی را به مدیر شبکه ارائه می‌کنند.

3- بالا بردن امنیت شبکه

اگر بخواهیم بگوییم مزایای اصلی مانیتورینگ شبکه چیست، تامین امنیت شبکه را جزو آن‌ها در نظر نمی‌گیریم؛ اما از این موضوع که این کار سبب افزایش امنیت شبکه می‌شود هم نمی‌توان غافل شد. برای مثال ممکن است مانیتورینگ ترافیک شبکه گزارشی مبنی بر افزایش ترافیک ناگهانی در شبکه و یا اتصال دستگاه ناآشنا به شبکه را ارائه دهد. این شرایط می‌تواند نشانه حملات سایبری باشد. همچنین با خدمات امنیت شبکه، جلوی دسترسی کاربران به سایت‌های مضر نیز گرفته می‌شود.

4- سرعت‌بخشیدن در زمان عیب‌یابی

با استفاده از نرم‌افزارهای مانیتورینگ شبکه عیب‌یابی به‌سرعت اتفاق می‌افتد؛ چراکه گزارشات به‌صورت منظم به مدیر شبکه ارسال شده و در صورت بروز مشکل در هر کدام از اجزا، مدیر سریعا از آن مطلع می‌شود. در نتیجه مدیر شبکه نیز به‌سرعت دلیل بروز مشکل را پیدا کرده و آن را برطرف می‌کند. با استفاده از سیستم مانیتورینگ زمان دقیق تعویض یا تنظیم اجزای شبکه مشخص می‌شود.

وظیفه مانیتورینگ شبکه چیست و چه چیزهایی را پایش می‌کند؟

در قسمت قبل فهمیدید که مزایای مانیتورینگ شبکه چیست. حال باید بدانید که خیلی مهم است که مواردی را که باید به کمک نرم‌افزار مانیتورینگ شبکه نظارت شود را انتخاب کنید. اگر نتوانید به‌خوبی این مرحله را انجام دهید، عملا استفاده از نرم‌افزار سیستم مانیتورینگ تاثیر آن‌چنانی نخواهد داشت. برای اینکه در این باره تصمیم بگیرید باید به موارد مختلفی توجه کنید. به‌طورکلی برخی اهداف در همه شبکه‌ها یکسان هستند که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم. 

میزان مصرف پهنای باند

با بررسی میزان مصرف پهنای باند شرکت و میزان موثر بودن آن می‌توانید از عملکرد درست اجزا مطمئن شوید. اگر مصرف پهنای باند در برنامه یا تجهیزاتی بیش از حد استاندارد باشد باید تعویض شود.

بازده اپلیکیشن

به کمک پایش شبکه باید از کارکرد درست اپلیکیشن‌هایی که روی شبکه‌ شما اجرا می‌شوند اطمینان پیدا کنید. با سیستم‌های مانیتورینگ شبکه خدمات ابری، ماشین‌های مجازی، زمان پاسخگویی و دسترسی‌پذیری پایگاه‌داده‌ها و مواردی از این قبیل آزمایش می‌شوند تا هر کدام که باعث کندی شبکه می‌شوند، تشخیص داده شود.

بازده سرور 

کلید بسیاری از عملکردها در کسب‌وکار شما شامل شبکه توزیع محتوا CDN، سرورهای دی‌ان‌اس، وب سرورها، ایمیل سرورها و غیره هستند. بنابراین نیاز به آزمایش و بررسی یک‌دستی، اطمینان‌پذیری و آپ‌تایم هر سرور واقعا لازم است.

پیکربندی شبکه

سیستم‌های مانیتورینگ شبکه توانایی نظارت بر انواع زیادی از تجهیزات همچون سرورها، رایانه‌های رومیزی، تلفن‌های همراه و غیره را دارند. برخی از سیستم‌ها دارای قابلیت کشف خودکار هستند که می‌توانند به‌محض تعویض‌شدن، اضافه‌شدن و یا جداشدن تجهیزات از شبکه آن را ثبت و پیگیری کنند. این ابزارها توانایی تفکیک تجهیزات را باتوجه‌به محل فیزیکی‌شان، آدرس آِ‌پی، خدمات نوع دارند. با این کار می‌توان نقشه شبکه را همیشه بروز نگه داشت و برای توسعه آن در آینده به‌صورت بهتری برنامه‌ریزی کرد.

بیشتر بخوانید: انواع تجهیزات شبکه و سرور چیست؟

نحوه انجام مانیتورینگ شبکه به چه صورت است؟

مانیتورینگ شبکه با استفاده از تکنیک‌های مختلفی بازده (performance) و دسترسی‌پذیری (availability) شبکه را آزمایش می‌کند. به‌وسیله این تکنیک‌ها می‌توان داده‌هایی را جمع‌آوری کرد که با آن‌ها وضعیت شبکه بررسی و تحلیل شود. در این قسمت از مطلب مانیتورینگ شبکه چیست تعدادی از این تکنیک‌های جمع‌آوری داده برای نرم‌افزارهای مانیتورینگ شبکه را بررسی می‌کنیم.

تکنیک Ping

یکی از ابتدایی‌ترین تکنیک‌ها پینگ است که برای ارزیابی هاست‌های درون یک شبکه توسط نرم‌افزار مانیتورینگ استفاده می‌شود. در این روش سیستم مانیتورینگ سیگنال‌هایی را به دستگاهی که باید پایش شود ارسال می‌کند و اطلاعات موردنظر خود را دریافت و ثبت می‌کند. در نهایت به کمک این داده‌ها، سیستم مانیتورینگ نتورک از مواردی همچون ازدست‌رفتن بسته‌های داده هنگام ارتباط با هاست، زمان لازم برای انتقال سیگنال، میزان بازده آن، فعال یا غیرفعال بودن هاست و غیره اطمینان پیدا می‌کند. 

تکنیک SNMP

SNMP یا پروتکل مدیریت آسان شبکه به کمک نرم‌افزار مانیتورینگ، تجهیزات متصل به شبکه را بررسی می‌کند. در این راستا لازم است تا نرم‌افزار مانیتورینگ بر روی همه تجهیزات نصب شده باشد تا امکان ارسال گزارش به مدیر وجود داشته باشد. بدین ترتیب مدیر پس از تحلیل داده‌ها، خطاهای احتمالی را تشخیص می‌دهد. یکی از پرکاربردترین پروتکل‌ها در سیستم‌های مدرن مدیریت شبکه، پروتکل SNMP است.

Syslog

در صورت بروز مشکلی که منجر به تغییری در عملکرد یکی از تجهیزات تحت شبکه شود، سیستم مدیریت خودکار Syslog پیغامی را به مسئولان مربوطه ارسال می‌کند. تکنسین‌های شبکه توانایی این را دارند که تنظیماتی را در تجهیزات ایجاد کنند که با بروز مشکلاتی همچون نقص در پیکربندی، قطعی‌های غیرمنتظره و غیره از طریق Syslog موضوع به اطلاع مدیر برسد. 

Script

اسکریپت‌ها توانایی پر کردن شکاف‌های کوچک موجود در شبکه را دارند. این برنامه‌ها با جمع‌آوری اطلاعات ابتدایی، به شبکه دستور انجام کاری را می‌دهند.

بیشتر بخوانید: انواع پروتکل های ارتباطی شبکه و کاربرد آن ها

کلام آخر

در این مطلب از آراد آرپانت سعی کردیم به شما بگوییم که مانیتورینگ شبکه چیست و مزایا و وظایف آن را بررسی کردیم. حال که این مطلب را کامل خوانده‌اید باید بدانید که ضرورت وجود پایش شبکه چیست. امیدواریم این مطلب از آراد آرپانت برای شما کاربردی باشد. در صورتی‌که سوالی در ذهن شما باقی‌مانده می‌توانید آن را مطرح کنید تا دراسرع‌وقت به آن پاسخ دهیم.