آشنایی با مفهوم nginx و کاربرد آن

در دنیای فناوری اطلاعات، مدیریت سرورها و ارائه خدمات سریع و بهینه به کاربران یکی از چالش‌های اصلی است. Nginx (تلفظ: “Engine-X”) یکی از ابزارهای محبوب و قدرتمند برای مدیریت ترافیک وب و سرورها است. در این مقاله از آراد آرپانت ارائه دهنده بهترین خدمات پشتیبانی شبکه، به بررسی اینکه Nginx چیست، چگونه کار می‌کند و چه کاربردهایی دارد، می‌پردازیم.

وب سرور چیست؟

قبل از اینکه به کاربردهای Nginx و اینکه اصلا Nginx چیست بپردازیم، بهتر است بدانیم وب سرور چیست. وب سرور نرم‌افزاری است که درخواست‌های کاربران را از طریق مرورگر دریافت می‌کند و فایل‌های وب (مثل صفحات HTML، تصاویر، ویدئو و ...) را به مرورگر کاربر ارسال می‌کند.

Nginx چیست؟

Nginx یک سرور وب (Web Server) متن‌باز (Open Source) و سبک است که در سال ۲۰۰۴ توسط ایگور سیسوئف (Igor Sysoev) طراحی و توسعه داده شد. هدف اصلی از ساخت Nginx، مدیریت و پاسخ‌دهی به تعداد زیادی درخواست همزمان با کمترین مصرف منابع بود. این ابزار به دلیل عملکرد بالا، قابلیت اطمینان و انعطاف‌پذیری‌اش، امروزه یکی از محبوب‌ترین سرورهای وب در دنیا محسوب می‌شود.

علت محبوبیت Nginx

دلیل معروف بودن Nginx چیست و این سیستم، چه ویژگی‌هایی دارد که آن را تا این حد محبوب و پرطرفدار کرده است؟ Nginx به دلیل مجموعه‌ای از ویژگی‌های برجسته، به یکی از محبوب‌ترین وب سرورها و پروکسی‌های معکوس تبدیل شده است. این ویژگی‌ها شامل عملکرد بالا، پایداری، انعطاف‌پذیری، امنیت و کاربردهای متنوع است. 

• معماری رویداد محور Nginx به آن امکان می‌دهد چندین درخواست را به صورت همزمان و کارآمد مدیریت کند، در حالی که مصرف حافظه کم آن، آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای محیط‌های با منابع محدود تبدیل کرده است. 
• طراحی ساده و مستحکم Nginx، پایداری و قابلیت اطمینان بالایی را برای آن به ارمغان آورده است. همچنین، این وب سرور می‌تواند حجم ترافیک بسیار بالایی را بدون افت عملکرد مدیریت کند.
• پیکربندی مدولار Nginx به کاربران اجازه می‌دهد تا آن را به راحتی برای نیازهای خاص خود تنظیم کنند و پشتیبانی از پروتکل‌های مختلف، انعطاف‌پذیری آن را افزایش داده است. ویژگی‌های امنیتی پیشرفته و به‌روزرسانی‌های مداوم، Nginx را به یک انتخاب امن برای وب‌سایت‌ها تبدیل کرده است. 

کاربردهای Nginx چیست؟

اما کاربردهای Nginx چیست و در چه جاهایی می‌توان از آن استفاده کرد؟ کاربردهای متنوع Nginx از جمله وب سرور، پروکسی معکوس، لود بالانسر و کش کردن، آن را به یک ابزار همه کاره در زیرساخت‌های وب تبدیل کرده است. جامعه کاربری بزرگ و فعال Nginx نیز به محبوبیت آن افزوده است. در ادامه به بررسی دقیق‌تر این موضوع می‌پردازیم.  Nginx یک نرم‌افزار قدرتمند و پرکاربرد در زمینه شبکه و وب سرور است که کاربردهای متنوعی دارد. در جدول زیر، برخی از مهم‌ترین کاربردهای Nginx به همراه توضیحات مختصر آورده شده است:

1. وب سرور:  Nginx به عنوان یک وب سرور بسیار سریع و کارآمد عمل می‌کند و می‌تواند تعداد زیادی درخواست همزمان را مدیریت کند.
2. پروکسی معکوس: Nginx می‌تواند به عنوان یک پروکسی معکوس عمل کرده و درخواست‌های کاربران را به سرورهای پشتیبان هدایت کند. این امر به بهبود امنیت و عملکرد وب‌سایت کمک می‌کند.
3. متعادل‌کننده بار: Nginx قابلیت توزیع ترافیک بین چندین سرور را دارد و از این طریق بار سرورها را متعادل می‌کند.
4. دروازه API : می‌تواند به عنوان یک دروازه API عمل کرده و مدیریت درخواست‌های API را بر عهده بگیرد. مطلب آموزشی api چیست و چرا به آن نیاز داریم؟ را بخوانید.
5. کش:  Nginx می‌تواند محتوای استاتیک وب‌سایت‌ها را کش کرده و در نتیجه سرعت بارگذاری صفحات را افزایش دهد.
6. لود بالانسر: Nginx می‌تواند به عنوان یک لود بالانسر عمل کرده و ترافیک شبکه را بین چندین سرور توزیع کند. برای راهنمایی بیشتر مطلب Load Balancer چیست را بخوانید.
7. CDN:  می‌تواند به عنوان یک بخش از یک شبکه تحویل محتوا (CDN) عمل کرده و به بهبود سرعت دسترسی کاربران به محتوا کمک کند.
8. پشتیبانی از SSL/TLS: از پروتکل‌های SSL/TLS پشتیبانی می‌کند و به این ترتیب امنیت ارتباطات را افزایش می‌دهد.
9. فشرده سازی: Nginx می‌تواند محتوای وب‌سایت‌ها را فشرده کرده و در نتیجه حجم داده‌های منتقل شده را کاهش دهد.
10. بازنویسی URL: قابلیت بازنویسی URL را دارد و این ویژگی در سئو و مدیریت وب‌سایت‌ها بسیار مفید است.

تفاوت Apache با Nginx چیست؟ 

تفاوت بین Nginx و Apache به عنوان دو وب سرور محبوب، در نحوه طراحی، عملکرد و استفاده آن‌ها قابل توجه است.

● از نظر معماری، Nginx بر اساس معماری رویدادمحور (Event-driven) و غیرهمزمان (Asynchronous) طراحی شده است و قابلیت مدیریت تعداد زیادی اتصال به صورت همزمان را با مصرف منابع کم دارد. این ویژگی باعث می‌شود Nginx برای برنامه‌هایی که نیازمند عملکرد بالا و پاسخگویی سریع هستند، گزینه‌ای ایده‌آل باشد. 

● در مقابل، Apache از معماری چند پردازشی (Process-driven) استفاده می‌کند و هر درخواست به یک Thread یا Process جداگانه اختصاص می‌یابد. این ساختار برای کارهایی که نیازمند انعطاف‌پذیری و استفاده از ماژول‌های مختلف هستند، مناسب‌تر است.

● تفاوت Apache با Nginx در مدیریت اتصال چیست و چه فرق‌هایی با هم دارند؟ در مدیریت اتصال‌ها، Nginx می‌تواند هزاران اتصال را به طور همزمان مدیریت کرده و منابع کمی مصرف کند. این ویژگی آن را برای برنامه‌های Real-time و وب‌سایت‌های پرترافیک بسیار مناسب می‌سازد. اما Apache از مدل Thread-based استفاده می‌کند که با افزایش ترافیک، مصرف منابع نیز افزایش می‌یابد و ممکن است در بار ترافیکی بالا عملکرد کمتری نسبت به Nginx داشته باشد.

● در عملکرد محتوای استاتیک و داینامیک، Nginx در ارائه محتوای استاتیک مانند تصاویر و فایل‌های CSS بسیار سریع است. اما در ارائه محتوای داینامیک معمولاً به سرورهای دیگری مانند FastCGI یا PHP-FPM وابسته است. از طرف دیگر، Apache به لطف ماژول‌هایی مانند mod_php، در ارائه محتوای داینامیک عملکرد بهتری دارد، اما در ارائه محتوای استاتیک کمی کندتر از Nginx عمل می‌کند.

● در زمینه انعطاف‌پذیری و ماژول‌ها، Apache انعطاف‌پذیری بیشتری دارد و از ماژول‌های متعددی برای گسترش عملکرد پشتیبانی می‌کند. همچنین، قابلیت استفاده از ماژول‌های داینامیک را فراهم می‌کند. در مقابل، Nginx انعطاف‌پذیری کمتری دارد و از ماژول‌های داینامیک پشتیبانی نمی‌کند زیرا ماژول‌ها باید هنگام کامپایل انتخاب شوند.

● از نظر مصرف منابع، Nginx با مصرف کم‌تر RAM و CPU بهینه‌تر عمل می‌کند و برای سیستم‌هایی با سخت‌افزار محدود انتخاب مناسبی است. اما Apache در مدل Thread-based منابع بیشتری مصرف می‌کند و ممکن است در بار سنگین کندتر شود.

● در استفاده به عنوان Reverse Proxy، Nginx یکی از بهترین انتخاب‌ها است و از قابلیت‌هایی مانند Load Balancing، Caching و SSL Termination به خوبی پشتیبانی می‌کند. هرچند Apache نیز می‌تواند به عنوان Reverse Proxy استفاده شود، اما در این زمینه به اندازه Nginx بهینه نیست.

● نحوه پیکربندی و راه اندازی Nginx:  از لحاظ پیکربندی و یادگیری، تنظیمات Nginx ساده و مختصر است، اما یادگیری آن ممکن است برای تازه‌کارها کمی دشوار باشد. Apache فایل‌های پیکربندی پیچیده‌تری مانند .htaccess دارد، اما مستندات گسترده‌اش یادگیری و استفاده از آن را تسهیل می‌کند.

● در موضوع سازگاری با .htaccess، Nginx از این فایل پشتیبانی نمی‌کند و تنظیمات باید در فایل‌های پیکربندی اصلی انجام شوند. اما Apache از .htaccess پشتیبانی کامل دارد که به کاربران امکان می‌دهد تنظیمات خاصی را برای هر دایرکتوری اعمال کنند.

● از نظر جامعه کاربری و پشتیبانی، Nginx جامعه‌ای در حال رشد دارد و در پروژه‌های بزرگ محبوب است، اما مستندات آن نسبت به Apache کمتر است. Apache با جامعه‌ای قدیمی و گسترده، مستندات جامع و پشتیبانی فراوانی ارائه می‌دهد.

در نهایت، برای موارد استفاده مناسب، Nginx گزینه‌ای عالی برای وب‌سایت‌های پرترافیک و به عنوان Reverse Proxy است. از سوی دیگر، Apache برای برنامه‌هایی که نیازمند انعطاف‌پذیری بالا و ماژول‌های متنوع هستند، انتخاب بهتری خواهد بود.

بیشتر بخوانید: چک لیست نکات امنیتی طراحی و افزایش امنیت سایت

سخن آخر

Nginx ابزاری بسیار قدرتمند و پرکاربرد برای مدیریت سرورهای وب، توزیع بار، و ارائه خدمات آنلاین است. انعطاف‌پذیری و سرعت بالای آن باعث شده تا از وب‌سایت‌های کوچک گرفته تا بزرگ‌ترین پلتفرم‌های دنیا از این ابزار بهره ببرند. با درک اینکه Nginx چیست و چگونه کار می‌کند، می‌توانید بهترین استفاده را از آن در پروژه‌های خود ببرید. امیدواریم این مطلب آراد آرپانت ارائه دهنده خدمات تخصصی دواپس و خدمات امنیت شبکه کامپیوتری به شما در این زمینه کمک کرده باشد.

سوالات متداول

در ادامه به بررسی سوالات متداول شما درباره nginx چیست می‌‌‌پردازیم.

آیا Nginx رایگان است؟

بله، Nginx به صورت متن‌باز و رایگان در دسترس است.

چه جایگزین‌هایی برای Nginx وجود دارد؟

سرورهایی مانند Apache و LiteSpeed از جایگزین‌های Nginx هستند.

آیا Nginx برای همه وب‌سایت‌ها مناسب است؟

بله، از وب‌سایت‌های کوچک شخصی تا پروژه‌های بزرگ، Nginx می‌تواند پاسخگوی نیازها باشد.