دواپس DevOps چیست و استفاده از آن چه مزایایی دارد؟
- mentorx
- ۲۶ آذر ۱۴۰۳

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره دواپس چیست و چگونه کار میکند و تعریف دواپس DevOps و وظایف دواپس کار را در این مطلب بخوانید.
در دنیای برنامهنویسی همواره افراد مبتکر و خلاقی وجود دارند که روند توسعه نرمافزارها و برنامههای گوناگون را به شیوهای موثر تغییر میدهند و میخواهند زبانها، فریمورکها و کتابخانههای جدیدی را به این دنیا معرفی کنند. با توجه به این مسئله مفهوم دواپس (DevOps) به یک استاندارد حیاتی تبدیل شده است. با این حال درک اینکه دواپس چیست ممکن است برای بسیاری از برنامهنویسان تازهکار و اشخاصی که به تازگی وارد دنیای فناوری اطلاعات شدهاند تا حدودی دشوار باشد. به همین جهت در این مطلب از وبلاگ آراد آرپانت به سراغ آن رفتهایم. اگر شما هم در این زمینه کنجکاو هستید تا انتها همراه ما بمانید.
اولین چیزی که در پاسخ به سوال دواپس چیست باید بیان شود، این است که دواپس (DevOps) ترکیبی از ابزارها، روشها و فلسفههای فرهنگی است. متدولوژی devops به سازمانها کمک میکند برنامهها و خدمات خود را با سرعت بیشتری نسبت به زمانی که از زیرساختها و نرمافزارهای سنتی استفاده میکردند، ارائه دهند. این افزایش سرعت سبب شده تا سازمانها بهتر بتوانند به مشتریان رسیدگی کنند و به رقابت بپردازند
دواپس چیست؟
با توجه به مفاهیم موجود در وبسایتهای blackduck.com و aws.amazon.com ماهیت دواپس را میتوان به صورت زیر تعریف کرد:
«دواپس (DevOps) که متشکل از دو واژه development و operations است در حقیقت مجموعهای از روشها و ابزارهایی را شامل میشود که به منظور افزایش توانایی یک سازمان برای ارائه برنامهها و خدمات مختلف طراحی شدهاند.»
با این حساب استفاده از خدمات دواپس به کسبوکارها کمک میکند محصولات و خدمات خود را با سرعتی به مراتب بیشتر از فرآیندهای توسعه نرمافزار به شیوهای سنتی عرضه کنند و رقابت موثرتری در بازار داشته باشند. به بیان دیگر DevOps مرزها و موانع بین تیمهای توسعه و عملیات را از بین میبرد و کار کردن آنها را با یکدیگر امکانپذیر میکند.
فرآیند دواپس چطور انجام میشود؟
حال که به سوال دواپس چیست، پاسخ دادیم بهتر است نگاهی هم به نحوهی عملکرد این مفهوم بیندازیم. در خدمات دواپس تیمهای تحقیق و توسعه (R&D) و عملیات همگام با یکدیگر کار میکنند و دیگر از یکدیگر جدا نیستند. همچنین مهندسان به شکل یک تیم واحد در تمام مراحل عملیات، تست محصول، تحقیق، توسعه، استقرار و غیره همکاری لازم را باهم دارند و کارهای مختلفی را انجام میدهند که صرفا به عملکرد یک واحد محدود نمیشود.
تیمهای تضمین کیفیت و امنیت در بعضی از رویکردهای DevOps ممکن است با تیمهای تحقیق، توسعه و عملیات بهصورت نزدیکتری همکاری کنند. زمانی که تمرکز تمامی افراد یک تیم بر روی امنیت قرار میگیرد، این رویکرد با نام DevSecOps شناخته میشود. در این تیمها برای اتوماتیک کردن فرآیندهای زمانبر و وابسته به اشخاص، از روشها و ابزارهایی بهره میبرند که شامل تکنولوژیهای جدیدی برای توسعه سریع و قابل اعتماد برنامهها شامل ابزارهایی همچون Unified CI/CD Projects، Deployment Automation، Build and test code و Software Release Workflow هستند.برای کسب اطلاعات بیشتر و جامع مطلب CI/CD چیست؟ را بخوانید.
بررسی مفهوم جزئی دواپس
کار دواپس این است که نرمافزارهای برنامهنویسی شده را به مرحلهی عملیاتی انتقال دهد. دواپس به Setup کردن وبسروری میپردازد تا کدها بر وبسرور اجرا شوند. همچنین در صورت داشتن Database برای سرویس، دواپس باید به راهاندازی high available Database برای آن اقدام کند. High available یعنی داشتن سرورهای Redundant بهجای یک نود. مقیاسپذیری یک سرویس یعنی زمانی که ترافیک یا حجم درخواست بیشتر از حد مشخصی شود، سرویسهای بیشتری پاسخگو باشند.
امنیت سرویس نیز مورد دیگری است که اهمیت دارد. دواپس باید در زمان رخدادن Attack و حملات سایبری، با استفاده از CDN (content Delivery network) جلوی بستهشدن پورتهای اضافی را بگیرد. از وظایف دواپس میتوان به جداکردن لایههای Private از لایههای Public، قطع اتصال اینترنت در صورت عدم نیاز، نصب آخرین ورژن آنتیویروس و مواردی از این قبیل اشاره کرد. Reliable بودن یعنی باید دواپس به مدیریت فرآیند Backup restore بپردازد و مکانیزم مشخص و ایده مشخصی برای log management داشته باشد. تمام فرآیندهای Reliable بودن، امنیت، مقیاسپذیری و High available بودن از لایه زیرساخت بالاتر و از لایه اپلیکیشن پایینتر هستند.برای کسب اطلاعات بیشتر مطلب امنیت داده ها (Data Security) چیست؟ را بخوانید.
تاریخچه دواپس از گذشته تا به امروز
در گذشته برای توسعه این سرویسها، وبسایتی توسط برنامهنویس یا توسعهدهنده، آمادهسازی و انتشار مییافت. این فرایند در سرور اصلی انجام میشد و بر عهده برنامهنویس بود. برنامهنویس اطلاعات کافی از امنیت، قابلاعتماد بودن و میزان آپتیمایز سرویس نداشت و فقط آن را نصب میکرد. با گذشت زمان شرکتهایی روی کار آمدند تا وظایف مهندسان را تفکیک کنند. پس از آن، عملیات انجام امور شبکه و امنیت از توسعهدهندگان گرفته شد و مهندسان شبکه این وظیفه را بر عهده گرفتند. پس از مدتی بر خلاف انتظار، مشکلات برطرف نشدند؛ چراکه مهندس شبکه در شرکتها وظیفه ایجاد سرور مجازی را داشتند و برنامهنویس باید فرایند توسعهی سرویسها را انجام میداد.
در نهایت تصمیم بر این شد که تمرکز برنامهنویسان روی برنامهنویسی و تمرکز مهندسان شبکه بر روی شبکه و زیرساختها معطوف شود. در این راستا سمت جدیدی به نام دواپس به وجود آمد. . طبق مواردی که گفته شد، مهندس شبکه همان operation محسوب میشود.
حال به پاسخ سوال اصلی برسیم. دواپس بین برنامهنویس یا توسعهدهنده و مهندس شبکه ارتباط برقرار میکند و از اینکه برنامههای نوشته شده به مرحله عملیات بروند، برنامهنویس را مطمئن میکند. به عبارت دیگر دواپس وظیفه عملیاتیکردن سرویس را از Developer میگیرد. همچنین به مهندس شبکه کمک میکند که تمرکزش را فقط بر کار خود بگذارد. دواپس مهندسی است که بین دو لایه زیرساخت و Application فعالیت دارد.
برای مطالعه بیشتر میتوانید بخوانید: چطور کارشناس دواپس پیدا کنیم؟
مزایای دواپس چیست؟
زمانی که یک تیم از فرهنگ دواپس، رویکرد و ابزارهای آن استفاده میکند، قادر است به نتایج و مزایای چشمگیری به شرح زیر دسترسی پیدا کند:
1) سرعت
زمانی که سرعت انجام فرآیندها بالا رود، سازگاری با تغییرات بازارهای رقابتی، نوآوری و رشد نیز موثرتر و با سرعت بیشتری انجام میشود و این مورد یکی از مزایای رویکرد دواپس برای تیمهای تحقیق و توسعه و عملیات به شمار میآید. برای مثال میکروسرویسها و تحویل مستمر به تیم اجازه میدهد تا هرچه سریعتر کنترل عملیات را در دست بگیرد و آپدیتها را سریعتر از قبل منتشر کند.
2) توسعه محصول و تحویل سریعتر آن
در صورت بهرهگیری از رویکرد دواپس، سرعت انتشار و توسعه محصول افزایش مییابد و توسعهدهندگان قادر هستند خلاقیتها و ایدههای خود را با سرعت بیشتری پیادهسازی کنند. زمانی که نسخههای برنامه با سرعت بیشتری توسعه مییابند، باگها و مشکلات احتمالی زودتر رفع میشوند و ضمن شناسایی نیاز کاربران، مزیتهای سازمان در بازار رقابتی هم افزایش مییابد. برای اتوماتیک کردن فرآیند انتشار نرم افزار از ساخت تا پیادهسازی، باید فرآیندهایی همچون یکپارچهسازی و تحویل مداوم انجام شود.
3) قابل اطمینان بودن
زمانی که از کیفیت بهروزرسانی نرمافزار و تغییرات زیرساخت مطمئن شدید، ضمن اینکه قادر هستید تجربه کاربری مطلوبی برای مصرفکنندگان ایجاد کنید، سرعت رشد مداوم محصول را هم تضمین میکنید. با استفاده از فرآیند CI/CD همه تغییرات صورت گرفته را به طور کاربردی و موثر بررسی کنید. همچنین برای اطلاع از کارایی میتوانید از فرآیندهای Logging، کنترل و نظارت کمک بگیرید.
4) مقیاس پذیر بودن
قابلیت مدیریت و تغییر زیرساخت از دیگر ویژگیهای رویکرد دواپس به حساب میآید. شما میتوانید برای مدیریت بهتر و با ریسک کمتر سیستمهای پیچیده یا در حال تغییر، از اتوماتیک سازی و سازگاری بهره ببرید. برای مثال زیرساخت به عنوان کد (Iac) به شما کمک میکند تا محیطهای توسعه، آزمایش و تولید را به شیوهای کارآمدتر مدیریت کنید.
5) بهبود یافتن وضعیت همکاری
فرآیندهای DevOps در گسترش فرهنگ همکاری در بین اعضای یک گروه موثر هستند و تاکید زیادی بر ارزشهایی نظیر حس مالکیت و مسئولیتپذیری دارند. با همکاری نزدیک تیمهای توسعه و عملیات، مسئولیتهای زیادی به اشتراک گذاشته و جریانهای کاری آنها هم با یکدیگر ترکیب میشود که نتیجهی نهایی آن کاهش ناکارآمدی و صرفهجویی در زمان است.
6) امنیت
با بهکارگیری تکنیکهای مدیریت و پیکربندی و سیاستهای انطباق خودکار میتوان بدون بروز هیچ مشکل و خطری از مدل دوآپس استفاده کرد. برای مثال در صورت استفاده از زیرساخت به عنوان کد میتوانید به سادگی انطباق را در مقیاسهای موردنظر خود تعریف و پیگیری کنید.
دلیل اهمیت دواپس چیست؟
با توسعه نرمافزارهای مختلف و اینترنت، تمام صنایع از بانکداری گرفته تا خرید و سرگرمی با تغییر و تحولات گسترده روبرو شدند. امروزه نرمافزارها فقط برای پشتیبانی شبکه یا بخشهای دیگری از یک کسبوکار نیستند، بلکه جزء جداییناپذیر آنها بهحساب میآیند. این نرمافزارها برای ارتباط شرکتها با مشتریان و خدمترسانی به آنها هستند. همچنین با استفاده از برنامههای مختلف میتوان بهرهوری کارها را افزایش داد. همانطور که کارخانهها در گذشته با تغییر طراحی و تولید کالا آنها را بهینه میکردند، امروزه نیز باید همین روند در مورد ساخت و توسعه اپلیکیشنها و نرمافزارهای مختلف انجام شود.
پذیرش فرهنگ دواپس
پیادهسازی کامل فرهنگ دواپس نیازمند تغییرات گسترده در فرهنگ کلی و طرز فکر کارکنان یک کسبوکار و مدیران آن است. همانطور که ملاحظه کردید این فرهنگ در سادهترین حالت ممکن موانع بین تیمهای توسعه و عملیات را از بین میبرد؛ در حالی که در بعضی از سازمانها حتی این تیمها به صورت جداگانه وجود ندارند و مهندسان مربوطه مسئولیت پیگیری هر دو گروه این وظایف را برعهده دارند. درست است که پیگیری شیوههای دواپس با خودکارسازی فرآیندها منجر به بهبود آنها میشود، اما تا زمانی که فرهنگ سازمانی و افراد آن به این مفهوم تغییر پیدا نکرده است، امکان بهرهمندی از مزایای کامل دواپس وجود نخواهد داشت.
اجزای کلیدی فرهنگ دواپس
چندین روش کلیدی وجود دارند که سازمانها با استفاده از آنها میتوانند روند خودکارسازی و سادهسازی فرآیندهای مربوط به توسعه نرمافزار و مدیریت زیرساخت را سرعت ببخشند و به این شکل استقرار فرهنگ دواپس را با سادگی بیشتری انجام دهند:
ادغام مداوم (Continuous integration)
این روش نوعی راهکار توسعه نرمافزار به شمار میرود که در آن برنامهنویسها به صورت منظم تغییرات ایجاد شده درون کد را در یک مخزن مرکزی ادغام میکنند تا پس از آن عملیاتهای ساخت و تست خودکار اجرا شوند. اهداف اصلی این روش پیدا کردن سریعتر باگها، ارتقا کیفیت نرمافزار و کاهش زمان موردنیاز برای اعتبارسنجی و انتشار آپدیتهای جدید نرمافزار است.
تحویل مداوم (Continuous delivery)
در متد تحویل مداوم، تغییرات کد به صورت خودکار ساخته، آزمایش و برای ارائه درون محصول آماده میشوند. به کمک استقرار تمامی تغییرات کد در محیطی آزمایشی میتوان از توسعه و یکپارچگی مداوم اطمینان حاصل کرد؛ از طرفی دیگر توسعهدهندگان همواره به محصول آماده برای استقرار که از فرآیند تست استاندارد عبور کرده است، دسترسی دارند.
زیرساخت به عنوان کد (Infrastructure as Code)
در این حالت زیرساخت با استفاده از کد و تکنیکهای توسعه نرمافزار از قبیل کنترل نسخه و یکپارچهسازی مدوام تهیه و اجرا میشود. مهندسان با استفاده از ابزارهای مبتنی بر این روش قادر هستند با زیرساخت ارتباط برقرار و با آنها به شیوهای مشابه با برخورد با کد برنامه رفتار کنند.
برای کسب اطلاعات بیشتر بخوانید: آینده دواپس: از DevSecOps تا GitOps
سخن آخر
در این مطلب از آراد آرپانت ارائه دهنده بهترین خدمات پشتیبانی شبکه سعی کردیم به سوال دواپس چیست پاسخ دهیم. در ادامه نیز نحوه انجام فرآیند دواپس و مزایای آن را بررسی کردیم. امیدواریم این مقاله با موضوع دواپس برای شما کاربردی باشد و به سوالات شما پاسخ داده باشد. درصورتیکه میخواهید در این باره بیشتر بدانید میتوانید راهنماییهای لازم را از کارشناسان آراد آرپانت دریافت کنید.
سوالات متداول
۱. دواپس چیست؟
مجموعهای از روشها و ابزارهایی را شامل میشود که به منظور افزایش توانایی یک سازمان برای ارائه برنامهها و خدمات طراحی شدهاند.
۲. مزایای استفاده از دواپس و پیادهسازی آن چیست؟
بهبود وضعیت همکاری، افزایش امنیت و توسعه محصول و تحویل آن از جمله مزایای استفاده از دواپس به شمار میروند.
۳. دواپس در عمل چطور انجام میشود؟
در خدمات دواپس تیمهای تحقیق و توسعه (R&D) و عملیات همگام با یکدیگر کار میکنند و دیگر از یکدیگر جدا نیستند.