نقش بلاکچین در امنیت سایبری چیست؟

در دنیای امروز که شاهد پیشرفت روز‌افزون فناوری دیجتیال هستیم، یکی از مهم‌ترین نیازها، اقدامات در راستای ایجاد امنیت سایبری قوی است. این روزها همزمان با پیشرفت فناوری تهدیدات سایبری نیز در حال پیشرفت و تکامل بوده و بسیاری از سازمان‌ها و کسب و کارها را تهدید می‌کنند. به همین دلیل بسیاری از سازمان‌ها و کسب و کارها به صورت مداوم به دنبال راه‌ حل‌های جدید و نوآورانه برای تأمین امنیت سایبری و محافظت از داده‌ها و اطلاعات حساس خود هستند. یکی از فناوری‌های نوین که در تأمین امنیت سایبری نویدبخش‌ است، بلاکچین نام دارد. در آینده نزدیک نقش بلاکچین در امنیت سایبری روز به روز پررنگ‌تر شده و این فناوری می‌تواند امنیت پایدارتری را به ارمغان آورد.

چرا امنیت سایبری مهم است؟

پیش از ورود به بحث برررسی نقش بلاکچین در امنیت سایبری، باید به این موضوع اشاره کرد که در یک دهه گذشته، برای توسعه امنیت سایبری در دنیا هزینه‌های سنگینی انجام شده و این روند به صورت تصاعدی در حال افزایش و ادامه است. بر اساس گزارش CB Insight از فاصله زمان سال 2018 تا 2021 به منظور ارتقاء امنیت در فعالیت‌های آنلاین شده و محافظت از آن‌ها در برابر حملات سایبری، بیش از یک تریلیون دلار هزینه شده است.

با تمام این هزینه‌های صورت گرفته در سال‌ها اخیر به منظور تأمین امنیت سایبری، همچنان راه‌ها و مسیرهای مختلفی برای نفوذ هکرها به شبکه‌ها و اقدام به ایجاد اختلال یا سرقت اطلاعات وجود دارد. این حمله‌ها ممکن است به دلیل وجود نقص‌های شناخته شده در شبکه‌ها صورت بگیرد یا اینکه هکرها مسیرهای ناشناخته‌ای را برای نفوذ کشف کنند. به هر حال تعداد حملات سایبری و نفوذ به شبکه‌ها در سال‌های اخیر روند افزایشی تجربه می‌کند.

در خصوص نقش بلاکچین در امنیت سایبری باید گفت که معمولا حملات سایبری از مسیر نفوذ به ساختارهای امنیت سنتی انجام می‌شوند. از جمله این مسیرها می‌توان به ضعف در احراز هویت، مدیریت پسورد، شیوه‌های رمزنگاری و مسائل حریم خصوصی اشاره کرد. به همین دلیل در این شرایط بسیاری از صاحبان سرمایه و کسب و کارهای آنلاین به این نتیجه دست پیدا کرده‌اند که به جای تمرکز هزینه‌ها در جهت ایجاد ابزارهای امنیتی قدرتمندتر بهتر است در جهت تغییر بستر فعالیت‌های آنلاین تمرکز کنند. 

قابلیت‌های بلاکچین برای تأمین امنیت سایبری چیست؟

در مورد نقش بلاکچین در امنیت سایبری باید گفت که این فناوری می‌تواند مسیر جدیدی را پیشنهاد دهد که در آن امنیت با کیفیت بیشتری تأمین شود. فناوری بلاکچین قادر است به میزان قابل توجهی آسیب‌پذیری شبکه را کاهش دهد. با توجه به اینکه فرایند رمزنگاری در بلاکچین از قدرت بالایی برخوردار است می‌توان یکپارچگی و مالکیت اطلاعات را با بالاترین میزان دقت ثبت و تأیید کرد. فناوری بلاکچین برای ارتقاء امنیت سایبری از قابلیت‌های متعددی برخوردار است که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

مکانیسم دفتر کل توزیع شده (Distributed Ledger)

در مورد نقش بلاکچین در امنیت سایبری از طریق قابلیت مکانیسم دفتر کل توزیع شده باید گفت که می‌تواند نفوذ به شبکه و سرقت داده‌ها را دشوار کند. این مکانسیم به شکلی کار می‌کند که در آن چندین گره (Node) باید اطلاعات را تأیید کنند؛ همین امر باعث می‌شود که سرقت و ایجاد اختلال در شبکه دشوار شود.

مکانیسم اجماع (Consensus Algorithm)

یکی از ضعف‌هایی که در ساختار امنیت سنتی وجود دارد و راهی برای نفوذ محسوب می‌شود، مرکزیت نظارت بر داده‌ها است. در خصوص نقش بلاکچین در امنیت سایبری از طریق مکانیسم اجماع باید گفت که فریب دادن یک جفت چشم آسان است اما فریب دادن همه آسان و حتی امکان‌پذیر نخواهد بود. در مکانیسم اجماع، این امکان وجود دارد که برای تأیید تراکنش‌ها، بدون نیاز به یک نظارت مرکزی، هرگونه اقدام مشکوک یا اطلاعات غلط را کشف کرده و به این شکل از نفوذ هکرها جلوگیری کرد. در واقع این روند در فناوری بلاکچین می‌تواند به میزان قابل توجهی خطرات حاصل از سرقت اطلاعات در روند احراز هویت را کاهش دهد.

فرایند رمزنگاری (Encrypt)

بزرگ‌ترین مزیت فناوری بلاکچین در مقایسه با سیستم‌های سنتی این است که از یک فرایند پیچیده برای رمزنگاری استفاده می‌کند. یکی از اصلی‌ترین اعمال هکرها این است که به مجاری انتقال اطلاعات نفوذ می‌کنند؛ در واقع در صورتی که در این فرایند، اطلاعات منتقل شده در دسترس باشند، هکرها می‌توانند کنترل کل سیستم یا شبکه را در اختیار بگیرند. در فناوری بلاکچین به لطف استفاده از فرایند رمزنگاری پیچیده و پیشرفته، این مسیر به شکل کامل مسدود می‌شود و هکرها قادر به نفوذ به آن نخواهند بود.

امضای دیجیتال (Digital Signature)

یکی از مسائل مهمی که در شبکه‌های آنلاین و به ویژه بحث اینترنت اشیاء (IoT) وجود دارد، برقراری ارتباط ایمن بین اشیاء مختلف است. در مورد نقش بلاکچین در امنیت سایبری در این حوزه باید گفت که از طریق رمزنگاری و امضای دیجیتال در این فناوری می‌توان ارتباط ایمن میان اشیاء را تضمین کرد. به عنوان مثال دوربین‌های نظارتی و ابزارهایی که برای حفظ حریم خصوصی و اموال به کار گرفته می‌شوند، یکی از اهداف قابل دسترس برای هکرها هستند زیرا 98 درصد آن‌ها فاثد سیستم رمزنگاری قدرتمند برای ارتباط با یکدیگر هستند.

خطرات تکنولوژی بلاکچین برای امنیت سایبری چیست؟

در خصوص نقش بلاکچین در امنیت سایبری و مزایایی که در این حوزه دارد باید گفت ارتقاء مکانیسم مدیریت فعالیت‌ها، بهینه‌سازی، کاهش هزینه‌ها و افزایش امنیت گوشه‌ای از کارکردهای این فناوری در حوزه امنیت سایبری است. در کنار این مزایا باید به این نکته اشاره کرد که این تکنولوژی نوین در صورتی که به شکل دقیق مدیریت نشود، ممکن است خطراتی نیز به دنبال داشته باشد. از مهم‌ترین خطرات این فناوری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

●       مدیریت نادرست کلیدها: در فعالیت‌هایی که بر بستر بلاکچین انجام می‌شود، بر خلاف سیستم‌های سنتی، مسئولیت تمام اتفاقات در زمینه حفاظت از سرمایه یا اطلاعات بر عهده کاربر است. در واقع در این فناوری همه چیز وابسته به کلیدهای خصوصی کاربر است. حال اگر این کلیدها به هر دلیل گم شده یا به علت ضعف موجود در شبکه توسط هکرها سرقت شوند، سرمایه یا اطلاعات از دست رفته کاربر قابل برگشت نخواهد بود. به همین دلیل کاربران برای ورود و فعالیت در یک بلاکچین باید دقت کافی را در دستور کار قرار دهند.

●       انشعابات ناخواسته: بروزرسانی، ارتقاء یا تغییر سازوکار پردازش در یک شبکه ممکن است باعث تقسیم شدن شبکه به دو انشعاب قدیمی و جدید شود؛ زیرا برخی از اعضاء که مسئولیت تأیید تراکنش‌ها را بر عهده دارند، با ایجاد انشعاب جدید مخالفت کرده‌اند. در این شرایط احتمال بروز خطر افزایش پیدا کرده و این امکان وجود دارد که به دلیل کاهش تعداد اعضاء، حمله 51 درصدی رخ دهد. در این شرایط عدم تمرکز در شبکه از بین رفته و کنترل در دسته یک فرد یا گروه خاص قرار می‌گیرد.

●       رمزنگاری نادقیق: همانطور که در مورد نقش بلاکچین در امنیت سایبری اشاره شد، یکی از مواردی که می‌تواند مسیر هکرها برای ایجاد اختلال در شبکه را مسدود کند، فرایند رمزنگاری است. اما باید به این نکته توجه کرد که در صورتی که الگوریتم رمزنگاری به حد کافی دقیق یا غیر قابل دسترس نباشد و فرایند آن به شکل صحیح اجرا نشود، این مسیر باز بوده و هکرها می‌توانند از آن برای ایجاد اختلال در شبکه استفاده کنند. 

مزایای بلاک‌چین در تامین امنیت سایبری چیست؟

با توجه به همه چالش‌هایی که در مورد نقش بلاکچین در امنیت سایبری اشاره شد، این فناوری توانسته بسیاری از متخصصان در حوزه امنیت شبکه را مجذوب خود کند. در واقع بر اساس نظرسنجی‌هایی که صورت گرفته درصد زیادی از متخصصان در زمینه امنیت سایبری و امنیت شبکه، اعلام کرده‌اند که بلاکچین راه حل نهایی برای تأمین امنیت سایبری است. از مهم‌ترین مزایای این فناوری که باعث شده متخصصان چنین دیدگاهی پیدا کنند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

استحکام رمزنگاری

معمولا به منظور هک کردن یک کد یا رمز معمولی که درصد زیادی از افراد برای حساب‌های کاربری خود استفاده می‌کنند، به قدرت پردازشی زیادی نیاز نیست؛ اما اطلاعاتی که در بلاکچین رمزنگاری می‌شوند، به حدی پیچیده هستند که به منظور تبادل اطلاعات و اجرای تراکنش‌ها هزاران پردازنده در سراسر جهان به صورت همزمان فعالیت می‌کنند. در واقع پیچیدگی رمزنگاری در این شبکه است که هسته اصلی امنیت آن را شکل می‌دهد.

بیششتر بخوانید: روش انتخاب پسورد مناسب و قوی

کاهش هزینه‌ها

با توجه به بیشتر شدن حملات سایبری در سال‌های اخیر، سازمان‌ها و کسب و کارهای بزرگ بخش قابل توجهی از سرمایه خود را در راستای تقویت امنیت سایبری هزینه می‌کنند. در مورد نقش بلاکچین در امنیت سایبری باید گفت که می‌تواند این سرمایه عظیم را مجدد به چرخه تولید و خدمات بازگرداند. در واقع استفاده از فناوری بلاکچین همزمان که امنیت سایبری را به بهترین شکل تأمین می‌کند، می‌تواند هزینه‌های جاری را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.

حفاظت از اطلاعات و حریم خصوصی

یکی از ویژگی‌های فناوری بلاکچین این است که تنها افراد منتخب به دفتر کل توزیع و همچنین اطلاعات تراکنش‌ها دسترسی دارند. زمانی که برای نظارت بر اطلاعات ثبت شده یک گروه محدود اما غیرمتمرکز ایجاد می‌شود، در وهله اول خطرات مرتبط با تمرکز سیستم از بین رفته و همچینین راه‌های نفوذ هکرها محدود می‌شود.

امنیت قرارداد هوشمند

یکی از بخش‌های کلید و تأثیرگذار در امنیت شبکه بلاکچین، قرارداد هوشمند است. به همین دلیل این قراردادها پیش از اجرایی شدن بارها مورد آزمایش قرار می‌گیرند. در صورتی که در قرارداد هوشمند یک پروژه نقص وجود نداشته باشد، اینکه هکرها بتوانند به اطلاعات شبکه دسترسی پیدا کنند دور از ذهن خواهد بود. 

خدمات ما: خدمات امنیت شبکه

نمونه‌هایی از کاربرد بلاکچین در امنیت سایبری کدام است؟

در حال حاضر برخی از سازمان‌ها با پی بردن به اهمیت و نقش بلاکچین در امنیت سایبری، در حال استفاده از این فناوری در حوزه امنیت هستند که در ادامه با آن‌ها و نحوه استفاده از بلاکچین در این سازمان‌ها آشنا می‌شویم:

• Stander Bank: یک بانک انگلیسی است که از بلاکچین به منظور تأمین امنیت پردخت‌های بین‌المللی استفاده می‌کند. در واقع رمزنگاری تراکنش‌های بین بانکی در این بانک با استفاده از فناوری بلاکچین، امنیت دارایی‌های مشتریان را تضیمن می‌کند.
• Coinbase: یکی از بزرگترین صرافی‌های ارز دیجیتال در دنیا است که علیرغم مدیریت متمرکز صرافی، حفظ امنیت دارایی‌ها و همچنین تضمین اجرای تراکنش‌ها به شکل صحیح با استفاده از فناوری بلاکچین و سیستم رمزنگاری تأمین می‌شود.
• Founders Bank: این مجموعه که در آمریکا فعالیت می‌کند قصد دارد یک شبکه بانکی غیرمتمرکز ایجاد کند که سیاست‌گذاری در آن از طریق رأی‌گیری و توسط صاحبان توکن‌های این بانک صورت می‌گیرد. در واقع صاحبان و طراحان این پروژه اعتقاد دارند که با ایجاد یک سیستم بلاکچین قدرتمند و غیر قابل نفوذ، می‌توان عملیات بانکی را مدیریت کرده از دارایی‌ها و سرمایه مشتریان محافظت کرد. 

جمع‌بندی

با توجه به نقش بلاکچین در امنیت سایبری که یکی از دغدغه‌های اصلی بسیاری از سازمان‌ها و کسب و کارها به منظور حفاظت از داده‌ها و سرمایه‌ها است، دنیای آینده یک دنیای مبتنی بر بلاکچین خواهد بود. از زمانی که اینترنت به سراسر جهان نفوذ کد و وارد حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی شد، شاهد این موضوع هستیم که امنیت سایبری به یکی از مسائل مهم تبدیل شده است. بنیاد مستحکم رمزنگاری، عدم دسترسی متمرکز و غیره در بلاکچین می‌تواند منجر به ارتقاء امنیت سایبری شود. در واقع ورود این فناوری به حوزه امنیت سایبری می‌توان هزینه‌هایی زیادی که توسط سازمان‌ها و کسب و کارهای بزرگ صرف مقابله با حملات سایبری می‌شود را به چرخه تولید و اقتصاد بازگرداند و به میزان قابل توجهی هزینه‌های حفاظت از داده‌ها و سرمایه‌ها را کاهش دهد.

بیشتر بخوانید: تفاوت آی پی عمومی PUBLIC و خصوصی PRIVATE به زبان ساده

سوالات متداول

فناوری بلاکچین برای تأمین امنیت سایبری چه قابلیت‌هایی دارد؟

از مهم‌ترین قابلیت‌های این فناوری که می‌تواند منجر به ارتقاء امنیت سایبری شود می‌توان به مکانیسم دفتر کل توزیع شده،‌ مکانیسم اجماع، فرایند رمزنگاری پیشرفته و امضای دیجیتال اشاره کرد.

بلاکچین از چه راهی می‌تواند امینت سایبری را ارتقاء دهد؟

فناوری بلاکچین از طریق رمزنگاری پیشرفته که از قدرت بالایی برخوردار است و همچنین ثبت و تأیید یکپارچگی و مالکیت اطلاعات با بالاترین دقت می‌تواند به میزان قابل توجهی آسیب‌پذیری‌های موجود در شبکه را از بین ببرد.

چرا کسب و کارها به دنبال استفاده از بلاکچین به منظور تأمین امنیت سایبری هستند؟

با توجه به اینکه سازما‌ن‌ها و کسب و کارهای بزرگ در سال‌های اخیر بخش زیادی از سرمایه خود را برای تأمین امنیت و جلوگیری از نفوذ هکرها هزینه‌ کرده‌اند اما از میزان حملات سایبری کاسته نشده، به این نتیجه رسیده‌اند که باید بستر فعالیت خود را تغییر داده و در شبکه بلاکچین فعالیت کنند.